Een interview met het OVO-collectief. " We willen bruggen bouwen. Maar als die steeds opnieuw worden afgebroken, zoeken wij een andere weg.”

Over waarom ze niet langer zwijgen en tot actie zijn gekomen.

Tijdens de lancering van jullie website reageerde de voormalige voorzitter van Scholengroep Adite vrij scherp op sociale media. Hij noemde jullie initiatief “niet consequent” omdat jullie pleiten voor transparantie, maar zelf anoniem blijven. Wat heeft dat met jullie gedaan?

Die reactie was veelzeggend — niet omdat ze verrassend was, maar precies omdat ze bevestigt wat we al langer benoemen: dat wie zich kritisch uitspreekt binnen het onderwijslandschap, vaak meer aandacht krijgt voor de vorm dan voor de inhoud.

De reactie van de heer kwam niet zomaar van een buitenstaander. Als voormalig voorzitter van de scholengroep is hij jarenlang mee verantwoordelijk geweest voor de cultuur die wij vandaag trachten te benoemen en te doorbreken. Zijn opmerking — dat anonimiteit een gebrek aan moed zou zijn — raakt ons dus niet persoonlijk, maar raakt wel aan de kern van het probleem.

Ouders en leerkrachten die zich vandaag anoniem uitspreken, doen dat niet uit lafheid. Ze doen dat uit ervaring. Omdat ze hebben gezien wat er gebeurt met wie open spreekt: subtiele pesterijen, uitsluiting, carrièrevertraging, verlies van vertrouwen binnen het team. Het risico is reëel. En net die realiteit lijkt systematisch ontkend te worden door wie het zich kan veroorloven om veilig met naam en functie te spreken.

Wat ons vooral trof, was hoe snel het debat verschoof van de inhoud naar het morele oordeel over de vorm. In plaats van in te gaan op de vele concrete ervaringen, vragen en structurele pijnpunten die wij aankaarten, werd het gesprek meteen omgebogen tot een discussie over onze legitimiteit. Alsof waarheid alleen zou gelden wanneer ze uitgesproken wordt door mensen met een mandaat of een titel.

Maar democratie is méér dan procedures. Het leeft niet in reglementen, maar in de bereidheid om te luisteren — ook naar stemmen die buiten het officiële kader vallen. Soms zelfs anoniem, als dat de enige manier is om veilig te spreken. Onze anonimiteit is dus geen hindernis, maar een beschermingsmechanisme binnen een systeem dat mensen structureel het zwijgen oplegt.

Zoals we ook in onze reactie toen zeiden: “Wie vandaag de anonimiteit problematiseert, maar de inhoud negeert, bevestigt exact wat historisch steeds weer aan de kaak werd gesteld: dat de ware crisis niet in het spreken ligt, maar in de weigering om te luisteren.”

Waarom nemen jullie dit initiatief in eigen handen? Omdat te veel ouders en leerkrachten het gevoel hebben dat hun stem systematisch wordt genegeerd. Het OVO-Collectief is niet ontstaan uit frustratie, maar uit engagement. Wij willen bruggen bouwen – tussen ouders, leerkrachten, schoolteams en besturen. Maar als die bruggen keer op keer worden afgebroken of genegeerd, dan zoeken wij een andere weg vooruit.

Een weg die wél leidt naar verandering. We merken dat veel mensen bang zijn om zich uit te spreken. Sommigen hebben collega’s of medestanders zien vertrekken – niet zelden na subtiele of openlijke pesterijen, uitsluiting, of druk van bovenaf. Dat zorgt voor een klimaat van stilzwijgen, angst en zelfcensuur.

Daarnaast horen we van leerkrachten dat ze zich niet ten volle kunnen ontplooien omdat ze zich niet veilig voelen binnen hun school.

Er zijn leerkrachten die echt bang zijn. En dat is nefast – niet alleen voor hun welzijn, maar ook voor de kwaliteit van het onderwijs.

Een school zou een plek moeten zijn waar fouten gemaakt mogen worden, waar groei mogelijk is, en waar vertrouwen centraal staat. Daar willen wij aan bijdragen.

Waarom maken jullie dit zichtbaar via een website en sociale media, in plaats van het intern te bespreken? Omdat we die interne gesprekken al talloze keren gevoerd hebben.

We hebben gemaild, klachten ingediend, samengezeten met directies en besturen. En telkens kregen we erkenning: “We begrijpen het.” “We nemen het mee.” “We zullen eraan werken.” Maar in de praktijk blijven concrete acties uit, of verzanden ze in vaagheid en uitstel. Daarom kiezen we nu voor zichtbaarheid. Niet om met de vinger te wijzen, maar om te tonen wat anders onzichtbaar blijft. Want zolang een probleem onder de oppervlakte blijft, wordt er niets aan gedaan.

Zichtbaarheid creëert publieke verantwoording. En net die verantwoording maakt echte verandering mogelijk.

Wat hopen jullie te bereiken met het OVO-Collectief? We willen structurele verbetering. Geen cosmetische ingrepen of tijdelijke sussen-van-de-gemoederen, maar echte veranderingen in het onderwijslandschap van de volledige scholengroep Adite. Onze concrete voorstellen zijn helder:

• Een onafhankelijke klachtenbehandeling, toegankelijk voor álle betrokkenen – ouders, leerkrachten, personeel – met respect voor zorgvuldigheid en wederhoor. Waarbij het belangrijk is dat de persoon of instantie waarover geklaagd wordt, mag niet tegelijk verantwoordelijk zijn voor de behandeling van die klacht. Want dat is geen zorgvuldige procedure, dat is een gesloten circuit. Echte rechtvaardigheid vraagt onafhankelijkheid.

• Bescherming van klokkenluiders: mensen die vanuit integriteit misstanden signaleren, verdienen bescherming – niet sancties of pesterijen.

• Veilig leiderschap, dat inzet op vertrouwen en teamzorg in plaats van op hiërarchische druk of angstcultuur.

• Herstel van vertrouwen, via transparantie, participatie en samenwerking tussen ouders, personeel en bestuur.

• Een externe, anonieme bevraging van leerkrachten, uitgevoerd door een onafhankelijke partij, om welzijn en structurele pijnpunten eerlijk in kaart te brengen.
  

Wij geloven dat sterk onderwijs vertrekt vanuit veiligheid, vertrouwen en verbondenheid. En precies daarom nemen we nu samen het woord.

Voor wie is het OVO-Collectief bedoeld? Voor ouders, leerkrachten en andere betrokkenen die zorgen hebben over de werking van hun school, het bestuur van scholengroep Adite. Iedereen die zich niet gehoord voelt, is welkom. We zijn er voor wie vragen heeft, twijfelt of zich zorgen maakt — groot of klein.

En als ik denk: “Mijn ervaring is misschien niet ernstig genoeg”? Dan zeggen wij: elk signaal telt. Ook kleine ervaringen kunnen samen een groot patroon zichtbaar maken. Dus ja — jouw verhaal is waardevol. We luisteren altijd zonder oordeel.

Kan ik mijn verhaal ook anoniem delen? Absoluut. We behandelen elke melding met de grootste discretie. Je naam of persoonlijke gegevens worden nooit gedeeld zonder jouw toestemming.

Wat gebeurt er nadat iemand een melding doet? We nemen je verhaal op in een vertrouwelijke analyse. We kijken of er gelijkenissen zijn met andere signalen en zoeken naar structurele verbanden. Zo ontstaat er een constructieve basis om op een veilige en doordachte manier stappen te zetten naar verandering.

Is het OVO-Collectief een officieel meldpunt? Nee, we zijn geen officiële instantie. We zijn een onafhankelijk initiatief van betrokken ouders en professionals. Net omdat de officiële structuren vaak tekortschieten, willen wij een stem zijn die wél gehoord wordt.

Zijn jullie dan juristen of advocaten? Nee, we zijn geen juridisch orgaan, maar we hebben ons wel grondig verdiept in de onderwijswetgeving, participatieregels en inspectierapporten. We hebben een klankbord van verschillende professionals. Wanneer nodig, schakelen we juridische expertise in. We werken altijd onderbouwd.

Veel mensen vrezen dat ze in de problemen kunnen komen als ze een klacht indienen. Is die angst terecht? Die vrees begrijpen we, maar bij ons ben je veilig. We nemen elke melding discreet en vertrouwelijk op. We noemen geen namen tenzij jij dat expliciet vraagt. Niemand wordt zomaar “blootgesteld”.

Tot slot: wat willen jullie zeggen tegen wie twijfelt om contact op te nemen?Je bent echt niet alleen. Wij luisteren, wij verzamelen, wij ondernemen actie.En altijd: discreet, menselijk, en met het vizier op verandering.

Bij ons ben je veilig.